Czym jest dom pasywny?

Dom pasywny to określenie odnoszące się do domu, który wymaga ekstremalnie niskich nakładów energetycznych do zapewnienia komfortu użytkowania. Nieruchomość taka nie posiada aktywnych źródeł energii, co bynajmniej nie wiąże się z niską temperaturą wewnątrz. Jak ogrzewany jest dom pasywny? Czym charakteryzuje się ten typ budownictwa?

Dom pasywny definiuje się jako dom, który nie jest dogrzewany dodatkowymi źródłami energii. Nieruchomość korzysta z energii pochodzącej z źródeł odnawialnych. Budynki pasywne muszą charakteryzować się niskim zapotrzebowaniem na energię cieplną, które nie powinno wynosić więcej niż 15 kWh/m² rocznie. W praktyce oznacza to obniżenie kosztów ogrzewania i szybki zwrot z inwestycji w budowę domu pasywnego.

Jakie założenia musi realizować budynek?

Polski Instytut Budownictwa Pasywnego i Energii Odnawialnej wyróżnia osiem założeń, które muszą być spełnione, by można było uznać dom za pasywny. To:

• Zwarta bryła i doskonała izolacja termiczna.
• Zorientowanie na południe i uwzględnienie ewentualnego zacienienia.
• Energooszczędne, pasywne okna.
• Szczelność powietrzna zewnętrznych powłok budynku.
• Wstępne podgrzewanie powietrza zewnętrznego.
• Odzyskiwanie ciepła z powietrza usuwanego na zewnątrz.
• Korzystanie z odnawialnych źródeł energii do ogrzania ciepłej wody użytkowej.
• Energooszczędny sprzęt AGD.

Zwarta bryła i dokonała izolacja termiczna

Domy pasywne buduje się na planie prostokąta. Bryła budynku jest pozbawiona wszelkich elementów, które mogłyby powodować straty ciepła. Ze względu na ustawność i kwestie izolacji cieplnej, najlepiej jest zaprojektować budynek o pełnym piętrze. Pomieszczenia pomocnicze i techniczne można zaprojektować odpowiednio na parterze i piętrze. Zawsze od strony północnej.

Zorientowanie na południe

Domy pasywne muszą być zorientowane na południe. Reguła ta wynika z konieczności wykorzystywania energii słonecznej do ogrzania domu. Na południowej ścianie montuje się wówczas duże przeszklenia. Ich zadaniem jest wyłapywanie promieni słonecznych i wprowadzanie ich do wnętrza. Dodatkowym atutem dużych przeszkleń jest optymalne nasłonecznienie strefy dziennej, dzięki czemu spada zapotrzebowanie na sztuczne światło.

Pasywne okna

Stolarka otworowa ma kluczowe znaczenie w budownictwie pasywnym. Aby dane okna mogły być zainstalowane muszą spełniać rygorystyczne wymagania techniczne:

• współczynnik przenikania ciepła dla profili okiennych nie może wynosić więcej niż 0,8 W(m²K),
• współczynnik przenikania ciepła dla szyb nie może być większy niż 0,7 W(m²K),
• współczynnik przepuszczalności energii g powinien wynosić około 50%.

W domach pasywnych zastosowanie znajdują okna potentata i lidera rozwiązań innowacyjnych – marki Saint-Gobain. Zależnie od budżetu inwestycji marka oferuje okna w dwóch standardach:

• STANDARD

potrójne szyby z ciepłą ramką kompozytową w kolorze grafitowym Swisspacer (brak mostków termicznych), specjalnym laminowaniem antywłamaniowym (norma RC2) i współczynnikiem U  -  0,5 W/(m².K).

Okna STANDARD są energooszczędnym, idealnie przeziernym rozwiązaniem. Jednak ze względu na przepuszczalność energii słonecznej wymagają zastosowania dodatkowych osłon, które w sezonie letnim zapobiegają zbytniemu nagrzewaniu się pomieszczeń.

• PREMIUM

potrójne szyby z ciepłą ramką kompozytową w kolorze grafitowym Swisspacer (brak mostków termicznych), specjalnym laminowaniem antywłamaniowym (norma RC2) i współczynnikiem U  -  0,5 W/(m².K), zaś dodatkowo od strony zewnętrznej wprowadzone szkło refleksyjne (minimalnie lustrzane bez zafarbu kolorystycznego).

Zastosowanie szkła refleksyjnego sprawia, ze okna PREMIUM znakomicie zmniejszają przegrzewanie się pomieszczeń latem i nie wymagają stosowania dodatkowych osłon przeciwsłonecznych.

W obu wariantach producent stosuje zabezpieczenie antywłamaniowe na tafli wewnętrznej. Zwiększa ono bezpieczeństwo użytkowników, w tym także dzieci. Laminacja powoduje jednocześnie  bardzo wysoką stabilizację UV, w efekcie czego podłoga przy oknach nie odbarwia się, nie blaknie i nie zmienia koloru.

Szczelność powietrzna zewnętrznych powłok budynku

Zasada szczelności powietrznej zewnętrznych powłok budynku dotyczy szczelności pomiędzy powłokami budynku oraz łączeniami elementów architektonicznych. Jest realizowana poprzez:

• zabezpieczenie przerw, które powstają w powłoce budynku ze względu na montaż instalacji;
• łączenie ścian szczytowych z elementami połaci dachowej;
• odpowiednie ułożenie osłony dachu;
• szczelne osadzenie drzwi i okien w ścianach;
• odpowiedni układ instalacji elektrycznej w dachu i przy ścianach zewnętrznych.

Wysokiej jakości domy pasywne nie są ocieplane okładzinami ze styropianu bądź wełny mineralnej. Ściany w zdrowym domu muszą „oddychać”. Aby uzyskać oddychalność ścian, przy jednoczesnym  niskim współczynniku przenikania ciepła zastosowanie w budowie obiektów znajdują bloczki Ytong Energo Ultra+ o grubości 48cm o współczynniku U = 0,15. Omawiany materiał budowlany charakteryzuje się:

• bardzo dobrymi parametrami w zakresie izolacji cieplnej (U),
• wysoką precyzją wymiarową, która umożliwia stosowanie cienkiej spoiny, a w konsekwencji eliminację mostków termicznych,
• paro-przepuszczalnością, bardzo niską promieniotwórczością, oraz odczynem zasadowym, który hamuje rozwój bakterii, grzybów i pleśni,
• łatwością montażu, co przyspiesza realizację prac,
• brakiem konieczności stosowania izolacji cieplnej, co obniża koszty robocizny eliminuje potencjalne błędy przy położeniu drugiej warstwy

Wstępne podgrzewanie powietrza zewnętrznego i odzyskiwanie ciepła z powietrza usuwanego na zewnątrz

Kontrolowana wymiana powietrza z wnętrzem domu pozwala na wstępne podgrzanie powietrza zewnętrznego, a co za tym idzie utrzymanie optymalnej temperatury wewnątrz, przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiedniej cyrkulacji powietrza i jej wymiany na świeże powietrze z zewnątrz. Jednocześnie energia cieplna z powietrza wywiewanego z budynku jest odzyskiwana.

O czym należy pamiętać stosując w domu wentylację z odzyskiem ciepła?

W domach pasywnych korzystających z wentylacją z odzyskiem ciepła:

• niedopuszczalne są nawiewniki okienne,
• konieczny jest przepływ powietrza pomiędzy pomieszczeniami również przy zamkniętych drzwiach, co wymaga większych szczelin dolnych w drzwiach pokojowych.

Jednym z elementów, które poprawiają komfort mieszkania i obniżają koszty eksploatacji domu pasywnego jest gruntowy powietrzny wymiennik ciepła. To bezszumowa i ekologiczna klimatyzacja wprowadzona do tego samego systemu rur wentylacyjnych bez dodatkowych elementów klimatyzacji w sufitach. Wymiennik działa na zasadzie pobrania powietrza z czerpni przy ziemi, przeprowadzeniu przez system sterylnych rur w gruncie i w tym czasie ochłodzenia do temperatury ok. 18st C (temperatura gruntu). Tak schodzone powietrze wprowadzamy przez górny system wentylacji i rozprowadzamy po domu. W sezonie zimowym gruntowy powietrzny wymiennik ciepła pozwala zrezygnować z wstępnego ogrzewania powietrza nawiewanego. Stała temperatura powietrza nawiewanego 15 – 18st. C  jest wystarczająca do działania wentylacji mechanicznej wspartej również dodatkową wtórną nagrzewnicą.

Odnawialne źródła energii

W domach pasywnych do podgrzania ciepłej wody użytkowej wykorzystuje się:

• kolektory słoneczne (solarna instalacja do c.w.u.),
• pompy ciepła.

W naszych projektach ogrzewanie domów oparte jest wyłącznie o gruntowe pompy ciepła.